Yeni mezun olmak savaştan yeni çıkmış olmak gibi.
Bilgi harika düzeyde! Tecrübe yok. Gel gör ki yeni bir hayata başlamanız gerekiyor.
Şirketler tecrübeli eleman arıyorlar. “İş vermezseniz biz nasıl tecrübe edinelim ki?” naraları da artık sökmüyor. Argüman baştan kötü. Üniversite yıllarınız sadece okumanız gereken yıllar değil. Aynı zamanda tecrübe edinmeniz gereken yıllar. Okurken çalışmak yeni bir konsept değil. Şansınızı zorlayın. Sıra iş bakmaya geldiğinde başınızı taşlara vurmayın!
Ama bugünkü konumuz para!
İş buldum. Ne kadar para istemeliyim?
Bu sorunun cevabı kolay ama uygulaması zor olabilir. Ilk önce mutlaka bilginiz ve tecrübenizin ne durumda olduğu hakkında iyi bir fikir edinin. Kendinize sorun. Hangi konuda çok iyi olabilirim?
Sonra sektör ve pozisyonunuz hakkında piyasa araştırması yapın. Insanlar ne kazanıyor? Araştırın. (dostlarınız maaşlarını tam olarak dürüstçe söylemiyor olabilirler, o yüzden sağdan soldan duyduğunuz maaşlara fazla kulak asmayın)
Örneğin, turizm ve otelcilik sektörü Türkiye’de düşük fiyatlarla çalışıyor. Gönlünüz bu sektörlerdeyse, az parayla yaşamaya alışmanız yada durumu kabul etmeniz gerekiyor.
Piyasa fiyatlarını ögrenebilmek için profesörlerinizden ve tanıdığınız profesyonellerden yardım isteyin. Üniversitenizin mentor programı varsa mentorlarınıza sorun. Sizin mentorunuz yardımcı olamıyorsa bilen birine sorup size bu konuda yardımcı olmasını isteyin. Insanlar yardımcı olmayı ve bilgi vermeyi severler. O yüzden çekinmeyin!
Bilgi topladıktan sonra kendinize bir fiyat aralığı belirleyin. Örneğin 3500-6000YTL arasında bir fiyat aralığı seçtiğinizi düşünelim. Bu demektir ki, 3500 TL’nin aşağısındaki teklifleri kabul etmeyeceğim. 6000 TL’nin üzerindeki tekliflere ise düşünmeden atlayabilirim! Bu tarz bir fiyat aralığı mutlaka aklınızda olsun. Pazarlık etmenizi sağlayacak, nerede durup nerede devam etmeniz konusunda size yol gösterecektir.
Şu aralar büyük ve uluslararası şirketlerde yeni işe giriş ücretleri 4500 TL’den başlıyor (2019)
Sonunda iş buldum. Ne fiyat verirlerse kabul etmeye hazırım!
Eğer uzun zamandır iş arıyorsanız ve halihazırda bir işiniz de yoksa o zaman ateş bacayı sarabilir! Bir an önce para kazanmanız gerekiyor. Daha fazla beklemek istemiyorsunuz. İş bulamamaktan da korkuyorsunuz vesaire.
Yeni mezunsanız, hiç iş tecrübeniz yoksa ve iş bulmakta gerçekten zorluk çekiyorsanız, moralinizde çökme noktasına geldiyse, işi beğendiniz ama ücret çok düşükse teklifi kabul edin!
Bu hareketin birkaç önemli avantajı var.
Birincisi kaybedecek hiç bir şeyiniz yok! Çalışırken iş aramak her zaman daha kolay ve rahattır. Psikolojik çöküntü pek yaratmaz.
Ikincisi artık özgeçmişinize yazacak bir iş tecrübeniz var! Bu size artı puan kazandıracaktır. Neden 3 ay önce girdiğin işten ayrılmak istiyorsunuz sorularından korkmayın. Açıklaması gayet net. Uzun zamandır iş arıyordunuz, istediğiniz gibi bir iş bulamadınız, maddi olarak işe ihtiyacınız vardı bu iş size göreydi ama sizin istediğiniz ortam değildi. Dolayısıyla çalışırken iş aramaya devam etmenin daha faydalı olacağını düşündünüz. Doğruyu olduğu gibi söylemekte fayda var. Sonuçta ilk işiniz, fazla deşilecek bir durum yok ortada. Psikolojik sorunu olmayan bir yöneticiyle mülakata girdiğiniz sürece bu konu çok da büyütülmeyecektir. Sadece ikna edici konuşmanız gerekecek, hepsi bu.
Üçüncüsü belki de işi sevecek ve kalmak isteyeceksiniz. Birkaç ay başarılı bir tempoda ilerlerseniz iyi bir sebeple yada ek projeler üstlenerek ücretinize zam isteyebilirsiniz.
Diyelim ki uzun zamandır iş arıyorsunuz, birkaç yıllık iş tecrübeniz var ve ne istediğinizi biliyorsunuz. Hafif çöküntü durumu başladı ama iş teklifindeki ücret piyasanın gerçekten altında. O zaman kendinizi frenleyin. Unutmayın, özellikle büyük ve kurumsal şirketlerde işe giriş fiyatınız çok önemlidir. Sonradan fiyat arttırabilmek atla deve.
Küçük şirketlerde ve patron şirketindeyseniz, insan kaynakları olmayan ofislerdeyseniz, genelde Genel Müdür ne isterse o olduğundan belki şansınız yağver gidebilir ama Genel Müdür’ün duygusal durumuna bağlı bir artış alabilmek patronun adamı olmayı gerektirebilir.
Sonuç olarak iş istediğiniz iş ise, teklif de gelmişse ama maaş az ise mutlaka pazarlık edin. Yanınızda sağlam argümanlar taşıyın ve fiyatı en azından piyasa fiyatına çekin. Altına inmeyin. Bu işe de duygusal bakmayın. Şirket size iş teklifi etti diye minnettar kalma gibi bir duyguya kapılmayın. Onlar işlerine yarayacağını düşündükleri birine teklif götürdüler, sizde işlerinde yardımcı olabileceğinizi düşündüğünüz bir firmaya başvurdunuz ve birlikte çalışmanın yollarını arıyorsunuz. Bu iş karşılıklı bir alışverişten farklı bir şey değil. Şirketler sizi “kiralıyorlar” ve verdiğiniz hizmet karşılığında size “ücret” ödüyorlar. Bir iş ortamı burası. Aklınızda tutun. Bakın bugün 17 yaşından beri Sabah gazetesinde çalışan ve yazı işleri müdürü Gülçiçek Pamir Insan Kayanklarından gelen bir (kendi yöneticisinden bile değil) telefonla işten atıldı.
İş dünyasına hoş geldiniz.
17 Comments
Batuhan
Fatmanur hanım merhaba,
Pazarlık edin diyorsunuz ama birçok şirket yeni mezunlara pek pazarlık kapısını aralamıyor. Tecrübesizliği en büyük koz olarak kullanıyor.
Fatmanur Erdogan
Yeni mezunlar tecrübesiz olabilir ama iş teklifi aldığınızda şirketin aradığı insanın siz olduğunu bilirsiniz. Bu noktada “tecrübesizlik” artık gündem dışıdır. Tecrübesiz olmanız bu kadar önemli olsaydı, teklifi tecrübesi olan bir kişiye yaparlardı. Dolayısıyla, önemli olan ne kadar iyi direnebildiğiniz ve fiyatınızı piyasa değerinin altına düşürmemenizdir.
Eren Kumcuoğlu
Çok güzel yazmışsınız. Keyifle okudum. Maalesef burada görüşlerinize katılamadığımı belirtmek istiyorum. Çoğu iş görüşmesi esnasında ne kadar maaş istiyorsun diye sorarlar, “şu ile şu kadar arası” denir, “aaa yok o zaman, biz söylediğinin şu kadar altını düşünmüştük” gibi bir cevap alınıp görüşmeyi sonlandırma eğilimine gidilir. Aslında onlar da bilir piyasada ne kadara çalışıldığını ancak pek seviyorlar sömürüyü… Bu yüzden üzülerek söylemem gerekiyor ki başvurularda çokuluslu şirketlerin tercih edilmesi maaş açısından daha tatmin edici oluyor (fakat çokuluslu şirketlerin acemilerden götürdükleri de şüphesiz korkunç).
“Psikolojik sorunu olmayan bir yöneticiyle mülakata girdiğiniz sürece bu konu çok da büyütülmeyecektir” cümleniz koca bir tebessüme sebep oldu. Sözüm meclisten dışarı ama, kaldı mı böyle İK’cılar ya da yöneticiler? =)
Fatmanur Erdogan
Sevgili Eren,
İş görüşmelerinde ne kadar maaş istiyorsun diye sorduklarında “henüz işin ne olduğunu ve benden ne beklendiğini bilemiyorum. Bir rakam veremiyorum şu an için” deme şansınız var.
Israr ederlerse “sizin bu pozisyon için belirlediğiniz aralık nedir?” diye sorabilirsiniz. Alacağınız cevap da sizin verdiğiniz cevaba benzer olacaktır. Siz nasıl fiyat vermek istemiyorsanız onlarda size fiyat vermekten kaçınıyor olacaklardır.
Eğer çok ısrar ederlerse daha önceden planladığın fiyat aralığını söyleyebilirsin. (Elbette verdiğin fiyat piyasa fiyatlarının çok üstündeyse ve tecrübelerinle orantılı değilse yüksek gelebilir. Ama ön görüşmede bunun anlaşılması -çok kötü bir performans sergilenmediği sürece-genelde mümkün değildir.
Aklında tutman gereken konu şu: ön görüşmede verdiğin fiyatı sana teklif ederlerse bu onların verdiği maaşı kabul edeceğin anlamına gelmez. Hayatta herşey pazarlığa tabidir. Seni işe alacak yönetici sana iş teklifi yaptığında kendisiyle maaş hakkında görüşebilir akıllı argumanlar vererek her zaman fiyatını makul oranda artırabilirsin.
huseyin
geçen yıl vakıfbanka mülakata gittim, mülakatta ik müdürü ve ilgili birim müdürleri vardı, mülakat esnasında yaklaşık şu civarda maaş bu civarda da dil tazminatı alırsın dediler. Mülakattan bir süre sonra iş teklifi geldi, ama telefonla değil mektupla bildirdiler şu belgeleri getir işe başla diyordu kağıt. Personel Şubesi (İK) dahil bir kaç kişiye net maaşı sormak durumunda kaldım ama hem söylenen maaşlar hem dil tazminatları farklı farklı söyleniyordu. İş teklifi almama rağmen maaşı ancak işe başladıktan sonra öğrenebilecektim. Sözleşme imzalanacağı için tazminatı sormak gerekiyordu ama bu derhal işten kaçma sebebi sayıldığı için gerek maaşı gerek tazminatı sorduğum kişiler “güzel bir iş bulmuşsun daha ne soruyorsun, bu devirde iş bulmak…” mealinde cevaplar veriyordu. Sonuçta finansçı olmak istemediğime karar vererek başlamadım işe ama yine de bu yazıyı okuyunca aklıma geldi acaba başlasaydım ne kadar maaş alacaktım:)
Özhan Fidan
Fatmanur Hanım,
İş tecrübesi olmayan bir yeni mezun olarak söylediğinize benzer bir pazarlıkla karşı karşıya kaldım. İşi ve firmayı ben bulmamıştım, onlar beni bulup görüşmeye davet etmişlerdi. İlk başta firmaya soğuk bakarak gittiğim görüşmede verilen görevin benim gelişimim açısından faydalı olacabileceğini düşünerek orada çalışmak istedim. Genel müdürle bir görüşme yaptık ve ücret beklendimi sordu. Ben piyasadan bildiğim aralığı söyledim ve beklentimin de o yönde olduğunu söyledi. O ise sizin “direnin” dediğiniz seviyenin oldukça altında bir teklif sundu.
Sanırım benimle çalışmak istemelerinin tek sebebi sadece “aradıkları insan” olmam değil, aynı zamanda iş tecrübesi bulunmayan bir yeni mezunu piyasa fiyatının altında çalıştırmaktı.
Sizin o güzel yorumlarınızı bekliyorum… :))
——————————————————–
Yeni mezunlar tecrübesiz olabilir ama iş teklifi aldığınızda şirketin aradığı insanın siz olduğunu bilirsiniz. Bu noktada “tecrübesizlik” artık gündem dışıdır. Tecrübesiz olmanız bu kadar önemli olsaydı, teklifi tecrübesi olan bir kişiye yaparlardı. Dolayısıyla, önemli olan ne kadar iyi direnebildiğiniz ve fiyatınızı piyasa değerinin altına düşürmemenizdir.
Tarkan
maalesef cevap vermemiş kendileri bende ihtiyaç duyduğum bi an olduğundan cevap arıyordum, çok zor bi durum, pazarlık yaparken işide kaybetmek var ne yazıkki özellikle Türkiyede ve daha da özellikle şu dönemde :S
Kadir
Teşekkürler yazınınz için. Sitenize tesadüfen girdim ve beğendim. Ara sırada girmeyi düşünüyorum :))
Askar Kasimakunov
Kusura bakmayin Ankarada okumush Kyrgyzstanli adamdan soru – MBA de American Universitesinde bitirmishsek (2010) Turkiyeda ish bulma ( sureli olsa da – Antalya ve chevresi olabilir) shansimiz ne kadar? Bulunursa ki !!! maashlar eskisi 2001 (200$ -500$)gibi mi? Buyume var mi? Lutfen cevap verin. Turk Cumh. tuzunu – ekmegini yemish -, Turkiyeyi ozlemish birisi. Gerchekten Ataturk bosha dememish – Ne mutlu turkum – diyene. Cennet gibi bir ulkeye sahipsiniz
Zane Hammersley
Thanks for submitting this. Brief query, if you wouldn’t object. Where did you get your blog theme? I’m putting up a site and much like yours.
AHMET MUTLU
Merhaba FATMANUR HANIM ,
Yazılarınız yol gösterici birer klavuz gibi.Sıkı bir takipçinizim ve teşekkürlerimi öncelikle sunmak istiyorum .Ne istediğimizi bildiğimiz zaman işler kolaylaşıyor .Kıyaslama yapabilmek için doğru kaynaklardan bilgiyi beslenmek gerekiyor ki ne olduğumuzu ve ne istediğimizi bilelim .O nedenle dedikodudan ibaret konuşulanlar, tecrübesi eksik ancak cevher olabilecek insanları köreltebiliyor ve doğru işe kanalize olamayıp maalesef yanlış işlerde koşturmaya sebebiyet verebiliyor.Yazılarınızdaki samimiyeti ve gerçek hayatın gereklerini resmettiğiniz için biz okurlar(takipçiler,hatta fanatikler) olarak çok mutlu ve şanslıyız .
Genelde internette sadece bilgiyi okur geçer ancak yorum yapmazdım.Ancak çok değerli bir klavuz olması açısından çok büyük bir iş yaptığınızı bilmenizi isterim .Yazmadan edemedim .
Başarılarınızın ve çalışmalarınızın devam etmesi dileğiyle . İyi çalışmalar …
seo danışmanı
maaş olarak beklentinizi yüksek tutmamalısınız ancak bugün vasıfsız bir insan en az 800 lira maaş alırken okumuş ve elined mesleği olan bir insanın da bir memur kadar maaş alması gerekir
Erdem
Merhaba Fatmanur hanim, yazilariniz cok guzel ve biz yeni mezunlar icin yol gosterici nitelikte. Bende basimdan gecen bir is arama macerasini paylasmak isedim. Kariyer sitelerinde is ararken basvurmadigim bir firmadan gorusme teklifi geldi, doldurdugum formda istedigim maasi acik olarak belirttim. Gorusmeler sona ererken mulakata girdigim kisi hersey bizim icin uygun ama istedigin ucretin altinda xxx kadar bir maas odeyebilirz dedi, bende, isin bulundugu sehir itibari ile teklif edilen ucretin az oldugunu belirttim, rakam aslinda istidigim miktarin %20 eksigiydi. bende olumsuz cevap belirttim, ertesi gun tekrar aradilar ve ucreti bir miktar yukselttiklerini ve yilda bir maasta ikramiye vereceklerini belirttiler. Bu davranislari bana biraz firildak olduklari izlenimi uyandirdigi icin tekliflerini kabul etmedim. Gercekten eger firmanin senin niteliklerine sahip bir calisana ihtiyaci varsa yeni mezun dahi olsan bir pazarlik imkanin oluyor kanimca.
Fatmanur Erdogan
Cok dogru bir karar almissin Erdem.basarilar
Ersagun
Tesekkurler Fatmanur hanim degerli gorus paylasimlariniz icin. Soyledikleriniz bir klavuz niteliginde. Tabiki her sirket farklilik gosterebilir ornegin soylediginiz bir soz mulakati yapan bir kisi icin olumluyken bir digeri icin olumsuz olabilir. Bu tamamen sirket cikarlari ve is icin kimi aradiklariyla baglantili. Is mulakati da ayri bir sanat bu arada bunu anladim….
gokhanlara
2014 YILI TAMAMEN KURUMSAL YERLI-YABANCI BIR FIRMADA MINIMUM SARTLARINIZ 2000TL NET + YEMEK + YOL + OZEL SAGLIK SIGORTASIDIR. bunun assagisinda pazarlik yapmaktan cekinmeyin. ozellikle iyi devlet ve ozel okul mezunlari: bogazici, itu, odtu, bilkent, koc, sabanci, hele bir de yurtdisi tecrubeniz varsa… zaten bu tarz yerlere torpilsiz ancak bu okullardan girebilirsiniz. yani hitab ettigim kitle bu insanlar olacak suan.
1) gercekten kurumsal bir yerde calisma saatleri zaten limitler dahilindedir. bankalarda bile aksam 8 den sonra cikilmaz bu ulkede. eger aksam 9-10 a birakiyorlarsa calismayin. calisin eger cok para veriyorlarsa ve kaldirabilirseniz. cok para = 3000+
2) gercekten kurumsal bir yer size inanilmaz iyi yan haklar sunar. ozel saglik sigortasi, yol ve yemek parasi. bu tarz yerlerde maas yine zaten en kotu piyasa minimumlarinda olur. 2014’de (2000-2500) buralari kacirmayin, ozellikle yabanci firmalar.
3) ufak, gelismeye calisan, butik firmalar yan hak vermek istemezler. para kazanmak isterler, size kazandirmak istemezler, veya isteyemezler cunku finansal olarak kaldiramazlar. buralar ayni zamanda sizi hep ufak tutabilir. prestijli firmada calisanlar her zaman ayni kalitede firmalardan teklif alma sansina sahip olur. ama butik firmalardan sonra buralara ziplamak icin ya onemli firmalarin projelerinde calismis ya da cok cok iyi yani dunyanin ileri gelen universitelerinden mezun olmus 2-3 yabanci dil iyi seviyede bilmenizle mumkundur.
Sunu da unutmayin. Internette herkes sakin tecrubesizseniz sakin asla yapmayin, sartlar cok cok kotu olsada vs. diye korkutur. Bunun 1. sebebi bunu diyenlerin insan kaynaklari personeli olmasi, 2. sebebi ise ufak firma patronlari olmasi, 3. sebebi ise kendileri 1500tl ye gelen ilk teklife atlamis anadolu da bir universite mezunu olmasi, sizi kiskanmasi, ve piyasadaki gercek fiyatlari bilmemesidir.
pazarlik yapilmayacak firma ornekleri : herhangi banka, dunya capinda ilac firmalari, dunya capinda danismanlik ve denetim ve vergi firmalari.
pazarlik yapilacak firmalar ( sartlar iyi degilse ) : butik firmalar, buyumeye calisan firmalar, yari kurumsal firmalar (ik’lari yoktur veya 1-2 kisidir, pazarlama kismi 1-2 kisidir, it destek ekibi 1-2 kisidir vs.).
basarilar. insan emegi altindir. ondan pahali birsey yoktur. ayrica is gucune ihtiyac her zaman vardir. ve kaliteli is gucune daha cok ihtiyac vardir. kaliteniz prestijiniz belliyse somurtmeyin ki firmalar gelecek yeni mezunlara daha iyi sartlar sunsun.
Can Sar
20 küsür senedir çalışan birisi olarak yeni mezunlara buradan şunu kesinlikle tavsiye ediyorum; Öncelikle işe girmeye çalışırken yaşadıklarınız işiniz devam ederken yaşayacaklarınızın bir göstergesi, hem maaş olarak hem iş ile ilgili sonuna kadar yıpranacaksınız. Bu yüzden eğer kendinizde iş kurma becerisi seziyorsanız kesinlikle ve kesinlikle işinizi kurmaya çalışın sonra maaşlı olarak zaten iş aramaya geri dönebilirsiniz. Tavsiyeme uyanlar büyük ölçüde kazanacaklardır, hem de her açından 🙂